Да грандыёзнай забудовы-перабудовы вуліцы Брэсцкай у 1960-х гадах у месцы, дзе стаяць “хрушчоўкі” №№13 і 15, была вельмі высокая горка. На старых мапах бачна, што адзін яе схіл падыходзіў да вуліцы Брэсцкай. Continue reading “Горка “Кладуча” – месца першай царквы ў Каменцы”
Вуліца Беластоцкая, зараз вуліца Пагранічная (не Памежная і не Межавая). Некалі гэта быў маленькі кавалачак вялікага каралеўскага шляха з Вільні ў Кракаў. Яшчэ да 1939 года па ёй без аніякіх перашкод можна было паехаць у Беласток, каб набыць колькі бочак селядцоў на продаж ці патанчыць на вяселлі ў сваякоў. Потым паміж двума дзяржавамі зрабілі сапраўдную граніцу, а нашу вуліцу перайменавалі ў Пагранічную. І звычайнаму чалавеку па ёй папасці ў Польшчу стала немагчыма. Да пэўнага часу.
Вуліца Падрэчная, зараз Набярэжная. Пачнем шпацыр ад яе пачатку, дзе знаходзіцца безыменны сквер. Пойдзем па нязвыклай брукаванцы, таму абцасы не абуваць, бо далей дарога яшчэ горш. Continue reading “Каменец. Вуліца Набярэжная”
Сучасны будынак, у якім размясцілася дзяржаўная ўстанова адукацыі «Гімназія горада Каменца», аказваецца, ужо ў шаноўным узросце. Калі параўноўваць з чалавекам, то яна “чужы век жыве” – пераваліла ўжо за 80 гадкоў. Continue reading “Панскі дом з мезанінамі? Не, гімназія горада Каменца!”
Пакуль не будзем сыходзіць з «Рынка», тут мы затрымаемся грунтоўна. І махнём у ваенны час, каб даведацца пра брацкую магілу ў Камянцы і магілу П. Я. Піўненкі.
Continue reading “Брацкая магіла ў Каменцы”
Здзяйсняючы вячэрні мацыён па горадзе і мінаючы памятную кампазіцыю «700 гадоў Каменцу», спыніцеся на пару хвілін. Гэты былы “трохвугольнік” утварыўся крыху больш за сотню гадоў таму. Continue reading “Памятная кампазіцыя «700 гадоў Каменцу» і вуліца руж”
Маштабная зачыстка Каменца ад дрэў прымусіла мяне паварушыцца, каб зафіксаваць на фота зялёны горад. Але штосьці пайшло не так… Падчас «круглых дат» усялякія значныя ўпарадкавальныя мерапрыемствы ў выглядзе пасадкі дрэў прысвячаліся нейкім падзеям. У першую чаргу – да юбілейнай даты з дня заканчэння Вялікай Айчыннай вайны. Галоўнымі ўдзельнікамі такіх акцый былі ветэраны, якія пражывалі ў Каменцы. Але не дрэвамі адзіна памяць пра Другую сусветную вайну ў Каменцы і ваколіцах. Існуюць таксама добраўпарадкаваныя пахаванні і манументальныя мемарыяльныя збудаванні. І гэта нагода, каб напісаць адзін агульны артыкул пра такія памятныя месцы. Каб ведалі, памяталі, і каб ніколі зноў… Continue reading “Памяць пра Другую сусветную вайну ў Каменцы і ваколіцах”
Спыніўшыся ля помніка ахвярам Катастрофы, дазволю сабе акцэнтаваць вашу ўвагу на факце знішчэння карэннага насельніцтва Каменца. Крыху больш за 90 працэнтаў насельніцтва горада складалі яўрэі. Мы са сваімі менш чым 10 працэнтамі былі, як бледны цень. Дарэчы, практычна ўсе даваенныя будынкі, што эксплуатуюцца і сёння, раней належалі яўрэям. Continue reading “Помнік ахвярам Катастрофы (Халакост, Шоа) ў Каменцы”
Прыйдзецца Вам яшчэ на трошкі “завіснуць” у цэнтры даўняга бурнага і прадпрымальнага жыцця Каменца. Вашай увазе старая гарадская забудова ў Каменцы. Такіх радыкальных змен, як падчас Другой сусветнай вайны (з 1939 па 1944 гады) Каменец яшчэ не перажываў. Так, горад гарэў у войнах, людзі паміралі падчас пандэмій. Але спосабы выжывання ніколі не мяняліся: купіць танней – прадаць даражэй; арганізаваць вытворчасць унікальнага прадукта; аказваць запатрабаваныя паслугі. 1940 год у прымусовым парадку прымусіў усіх адмовіцца ад старога жыцця – прыватная ініцыятыва згасла на доўгія дзесяцігоддзі. Continue reading “Старая гарадская забудова ў Каменцы”
Уявіце сабе самае ідэальнае надвор’е, якое толькі можа напасці на Каменец. І адбываецца гэта цуд у чацвер, у кірмашовы дзень! Натоўпы народу: прадаўцы, гарачыя аматары “шопінгу” і бяздзейныя разявакі. Дык вось гэтыя натоўпы толькі бледны цень таго, што адбывалася нейкія 70 гадоў таму з зайздроснай рэгулярнасцю ў старым адміністрацыйна-гандлёвым цэнтры Каменца – на плошчы «Рынак». Continue reading “Гандлёвы цэнтр Каменца – плошча «Рынак»”
Выцягваю з каморы забытае ў нашым горадзе слоўца – іешыва (яшыва). З іўрыту перакладаецца літаральна, як «сядзенне, пасяджэнне» і азначае вышэйшую рэлігійную навучальную ўстанову, прызначаную для вывучэння Талмуда. Служыла для падрыхтоўкі навукоўцаў да звання рабіна (нічога агульнага са свяшчэнніцтвам у хрысціянстве!). Непасрэдна ў старой частцы цяперашняга Дома культуры і знаходзілася Каменец-Літоўская яшыва. А пабудавалі яе ў 1934 годзе. Continue reading “Каменец-Літоўская ешыва – вышэйшая навучальная ўстанова нашага горада. Дом культуры.”
Старыя праваслаўна-каталіцкія могілкі ў Каменцы – гэта не проста месца памерлых людзей і мноства страшных крыжоў. Гэта ўзровень нашай культуры. І такі гэта наша гісторыя! Многія з людзей, што знайшлі тут спакой, унеслі важкі ўклад у духоўнае, культурнае, грамадскае і матэрыяльнае развіццё нашага Каменца. Пад надмагіллямі (ад выдатных скульптурных статуй і ўнікальных каваных крыжоў да “прымітываў” з чырвонымі зорачкамі) ляжыць прах свяшчэннікаў, дактароў, аптэкараў, багатых землеўладальнікаў, змагароў з пасляваеннымі бандытамі, байцоў “Арміі Краёвай”, удзельнікаў паўстання Каліноўскага і простых людзей. Дзесьці пахаваныя астанкі манахаў-барталамітаў… Дарэчы, нават на могілках аптымісты бачаць адны плюсы. А яшчэ (магчыма, многія забыліся) Вялікдзень мёртвых у нашых месцах быў у першую нядзелю пасля “Велыкдня”. Continue reading “Старыя праваслаўна-каталіцкія могілкі ў Каменцы”
Невялікі каталіцкі прыход, малавядомая гісторыя касцёла Святых апосталаў Пятра і Паўла, які быў піцейнай установай… Хвілінку, хвілінку, зараз прыпадніму заслону ўсіх таямніц. Continue reading “Касцёл Святых апосталаў Пятра і Паўла ў Каменцы”
З якога б боку вы ні набліжаліся да Каменца, заўсёды першымі дамінуючымі сілуэтамі горада над Лясной паўстаюць цагляна-чырвоная Камянецкая вежа і побач з ёй Сімяонаўская царква, што ўздымаецца ў вышыню. Continue reading “Сімяонаўская царква ў Каменцы”
Да Другой сусветнай вайны – Касцёльная. Бярэ пачатак ад Брэсцкай і раней канчалася на Свінячай (1 Мая), а зараз – на Лявонава. Continue reading “Каменец. Вуліца Савецкая”
