Сучасны будынак, у якім размясцілася дзяржаўная ўстанова адукацыі «Гімназія горада Каменца», аказваецца, ужо ў шаноўным узросце. Калі параўноўваць з чалавекам, то яна “чужы век жыве” – пераваліла ўжо за 80 гадкоў.
Гімназія горада Каменца
Як толькі ў Рэчы Паспалітай (v.2.0) жыццё ў міжваенны (1918-1939 гады) перыяд стала наладжвацца, пачалі сур’ёзна брацца за даступную агульную адукацыю на “ўсходніх крэсах” ці “воевудства всходне”. Сямікласную агульнаадукацыйную школу з інтэрнатам (жылыя пакоі для прыезджых вучняў) у Каменцы-Літоўскім пачалі будаваць у 1929 годзе пад кіраўніцтвам Тадэвуша Ружыцкага. За аснову быў узяты тыпавы праект Караля Падчашынскага – вядомага архітэктара, прафесара Віленскага ўніверсітэта. Спадар Падчашынскі ствараў у XIX стагоддзі, ды так, што яго работы спатрэбіліся праз 70 гадоў пасля смерці. Работы былі завершаны летам 1930 года, а 22 ліпеня адбылося адкрыццё новай школы.
Дырэктарам быў прызначаны настаўнік матэматыкі Тадэвуш Мазур. Шматлікія выбітныя настаўніка таго часу працавалі з ім: Апалінарый Наварэцкі (настаўнік геаграфіі, фізікі і хіміі), яго жонка Марыя Наварэцкая (настаўнік польскай мовы і літаратуры) (абое былі ўдастоены бронзавых медалёў за поспехі ў працы), Ян Пердэня (мегамозг свайго часу, дацэнт, доктар гісторыі і філасофіі Кракаўскага ўніверсітэта, ураджэнец вёскі Пелішча), яго жонка Браніслава (настаўнік польскай мовы і літаратуры), Юўженка (настаўнік фізкультуры, які ўдзельнічаў у чэмпіянаце па атлетыцы ў Польшчы).
Першых вучняў было 30. Нацыянальны склад: 9 беларусаў, 3 палякі і 18 яўрэяў.
У новай краіне пад назвай БССР педагагічны працэс быў спынены ненадоўга. З 1 красавіка 1940 года школай кіраваў дырэктар Іосіф Юльянавіч Кур’яновіч (родам з вёскі Нараў у Польшчы, працаваў у вёсцы Пелішча пасля сканчэння настаўніцкай семінарыі ў Свіслачы), які неўзабаве стаў загадчыкам раённага аддзела адукацыі. Падчас нямецкай акупацыі ў жніўні 1941 года быў арыштаваны і расстраляны. З 1941 года да вызвалення горада, верагодна, тут знаходзілася кіраўніцтва (амтскамісарыят) гміны Каменца-Літоўскага (акруга Беласток, павет Бельск, правінцыя Усходняй Прусіі).
Па заканчэнні Другой сусветнай вайны тут знаходзілася адзіная ў Каменцы сямігадовая школа. Першым пасляваенным дырэктарам быў Макар Раманавіч Рыбак.
І заставалася такой да таго часу, пакуль ў 1962 годзе не была пабудавана цяперашняя СШ №1. З таго самага часу яна стала прыстанкам для вучняў пачатковай школы, навучальных класаў аўташколы, а дзятва з бліжэйшых вёсак жыла ў інтэрнаце.
У 1996 годзе на базе сярэдняй школы №1 на чале з дырэктарам Калацэем Віктарам Іванавічам быў створаны гімназічны клас.
Увесну 2002 года пачаліся работы па рамонце і рэканструкцыі будынка (керамічную чарапіцу памянялі на метал – прайдохі!), падчас якіх пад дахам было знойдзена пасланне ад будаўнікоў-высотнікаў на польскай, рускай і нямецкай мовах. Сцісла яго змест: “На доўгую памяць будучым сябрам у нашым рамястве пакідаем свае прозвішчы і адрасы…” Падпісалі кіраўнік брыгады (“спадар інжынер”) Іосіф Савіцкі, цясляр Антон Клімовіч з Цярэспаля, бляхары Ляон Садчук і Сцяпан Маркоўнікаў з Брэста, страхары Францішак Стасеўскі і Анастасій Віхроўскі з Хелмна.
З гэтага года пачалося новае жыццё гэтага помніка гісторыі і культуры ў выглядзе гімназіі. Адукацыйная карма працягваецца…
Афіцыйны сайт – http://gymn.kamenec.edu.by/
Як дапамагчы праекту? Чытайце тут.
Понравилось? Поделись!