Каменец-Литовская иешива, Каменец-Літоўская ешыва, Камянецкі Дом культуры

Jesziwa Kamieniec-Litewska Kneset Bet Icchak

Jesziwa Kamieniec-Litewska Kneset Bet Icchak.

Jesziwa jest religijną instytucją szkolnictwa wyższego Talmudu. Była to taka instytucja, która mieściła się w starej części obecnego Domu Kultury. Został zbudowany w 1934 roku.

Pełna nazwa brzmi imponująco: najwyższa jesziwa “Kneset Bet Icchak”, została nazwana w pamięć rabina Icchaka Elkhanana Spektora. Założycielami tej instytucji byli naukowcy, którzy przybyli z okolic Wilna (Wilno, Litwa) w 1926 r.

Początkowo jesziwa nie miała siedziby w Kamieńcu. Zajęcia odbywały się w różnych budynkach miasta. Jednak już w 1932 roku położono pierwszy kamień … Chciałem powiedzieć, że fundament, ale, jak się okazuje, budynek stoi bez niego, na gołym piasku! Na parterze duża sala to synagoga z obowiązkowym balkonem dla kobiet. Po prawej stronie znajdują się schody na pierwsye piętro, gdzie znajdowały się sale szkoleniowe i biblioteka. Po bokach znajdują się niepozorne wejścia do budynku, z centralnego korzystano kilka razy w roku w ważne święta.

W 1938 r. w jesziwie uczyło się 270 osób, a w następnych 413! Studenci pochodzili nie tylko z Polski, ale także z innych krajów: USA, Niemiec, Włoch, Anglii, Czechosłowacji, Łotwy, Danii i Belgii.

Studentów z paisami i jarmułkami często widywali spacerujących ulicami Kamieńca. Albo relaksujących się w wolnym czasie w owocowym sadzie na zboczu góry Kladuchi. Wielu studentów głodowało, a obyczaj zwany „Essen Tag” – „Dzień Żywności” był dobrą pomocą. Tego dnia rodziny żydowskie gotowały jedzenie o wiele więcej niż zwykle, ponieważ raz w tygodniu do każdej rodziny przychodził bohur (młody mężczyzna) i jadł ile chciał.

Dyrektorem jesziwy był Moishe Burstein, a głównym nauczycielem był Gaon (mędrzec), najsłynniejszy na całym świecie żydowskim, rabin Boruch Ber Leibovich. Znane także inne nazwiska nauczycieli: Wolf Naftali Leibovic, Raven Grozovsky, Itsko Edelstein.

Interesujący fakt z procesu pedagogicznego. Raven Grozowski spędzał cały dzień w auli i obserwował wszystko i wszystkich. Studenci ciągle do niego podchodzili z pytaniami. A jeśli któryś ze studentów poprawnie zinterpretował tekst Tory, to dostawał 10 złotych polskich.

Osobno warto wspomnieć Raven Grozovskiego jako najlepszego studenta Boruka Leibowicha. Jego prace radykalnie zmieniły Torę w Stanach Zjednoczonych i Izraelu, zarówno w praktyce, jak i na poziomie nauki.

Jesziwa była prywatną instytucją, ale studenci studiowali za darmo. Gdzie uzyskać dofinansowanie? Pod koniec lat dwudziestych Boruch Ber Leibovich i Raven Grozovsky bylizmuszeni do poszukiwania wsparcia finansowego, a nawet wyjechali do Stanów Zjednoczonych. Pieniądze trafiły do funduszu jesziwy i nie mogły być wydane na prywatne potrzeby. Konieczne było lsprawozdanie za każdy wydany grosz. Pieniądze pochodziły od organizacji publicznych i osób prywatnych z Berlina, Nowego Jorku, Wilna i innych.

Niby w sierpniu 1939 r. został dostarczony list z ambasady amerykańskiej w Warszawie na temat powrotu studentów jesziwy, obywateli USA, do ich ojczyzny. Pozostali uczniowie i nauczyciele jesziwy byli zaangażowani w ewakuację. Najpierw pojechali do Wilna, za miastem odbywały się zajęcia. Boruch Ber Leibovich nie był w stanie przetrwać wszystkich tych wydarzeń i zmarł 17 listopada 1939 r. (według innych źródeł 26 listopada 1940 r.). Został pochowany na cmentarzu żydowskim „Zarechye” (Olandu) w Wilnie. Jego grób mogli znaleźć tylko w naszych czasach. A w 2014 r. wzniesiono pomnik, na ceremonię otwarcia przybyło 200 rabinów z całego świata!

W 1940 r. ZSRR zajął Litwę i znów tzeba było się pakować. Kamieniecka jesziwa wyjechała do Moskwy, następnie przez Syberię do Mongolii, Chin, a następnie do USA. Następnie podzielili się i część udała się do Izraela (Jeruzalem). Potomkowie kamienieckich Żydów sugerują, że w Nowym Jorku jesziwa została również podzielona na dwie części (jedna na Manhattanie, druga na Brooklynie). Ale najsłynniejszy kamieniecki Jesziwa był w Jerozolimie, nowym budynku, który powstał w naszych czasach dzięki darowiznom.

Przeczytaj o dalszych metamorfozach tego budynku tutaj.

Понравилось? Поделись!

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *